واژه «رمضان» از ریشه «رَمَضَ» است، به معناى بارانى که اوّل پاییز مى‏بارد و هوا را از خاک و غبارهاى تابستان پاک مى‏کند و یا به معناى داغىِ سنگ از شدّت گرماى آفتاب . (1) امّا درباره این که چرا این نام بر یکى از ماه‏هاى سال، گذاشته شده است

روزه در ماه رمضان، عبادتى دیرین است، و گویا عرب‏ها این نام را به خاطر داغ شدنشان از حرارت گرسنگى و چشیدن سختى آن، نهاده‏ اند، همچنان که به آن«ناتق (رنج‏آور)» هم گفته ‏اند؛ چون سختى روزه، آنان را به رنج و زحمت مى ‏افکند

و گفته‏ اند: چون نام ماه‏ها را از زبان قدیم نقل کرده‏ اند، آنها را با زمان‏هایى که در آنها قرار داشتند، نامیده ‏اند و این ماه، در روزهاى گرم و داغ بوده است .(2)

شمارى از روایات، این نامگذارى را به سبب نقشى دانسته‏اند که ماه رمضان در پاکسازى آئینه جان از آلودگى‏هاى گناهان و پاکسازى روان از زنگار خطاها دارد.
از پیامبر ص روایت است:

إنّما سُمِّیَ رَمَضانُ؛ لِأَ نَّهُ یُرمِضُ الذُّنوبَ

این ماه را رمضان نامیده ‏اند: چون گناهان را مى‏زداید.

این وجه در نامگذارى، از یک سو با ریشه لغوىِ «رمضان» و از سوى دیگر با برکات، ره‌آوردها و آثار آن، هماهنگ و متناسب است .

شمارى از روایات، این نامگذارى را به سبب نقشى دانسته‏ اند که ماه رمضان در پاکسازى آئینه جان از آلودگى‏هاى گناهان و پاکسازى روان از زنگار خطاها دارد